PROUST & KRAKEN: The strange library του Haruki Murakami

Σελ.: 78
Εκδόσεις Harvill Secker
Σχεδιασμός: Suzanne Dean

«The library was even more hushed than usual. My new leather shoes clacked against the gray linoleum. Their hard, dry sound was unlike my normal footsteps. Every time I get new shoes, it takes me a while to get used to their noise. A woman I'd never seen before was sitting at the circulation desk, reading a thick book. It was extraordinarily wide. She looked as if she were reading the right-hand page with her right eye, and the left-hand page with her left.»
Μια μέρα, ένας μαθητής σταματάει σε μία βιβλιοθήκη, για να επιστρέψει κάποια βιβλία και να δανειστεί κάποια άλλα για ένα θέμα που ξαφνικά του μπήκε στο μυαλό: τη συλλογή φόρων την εποχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας! Το πόσο φυσιολογικό είναι για ένα παιδί να θέλει να διαβάσει γι' αυτό το αφήνουμε στην άκρη, μιας και από την είσοδο του νεαρού πρωταγωνιστή στη βιβλιοθήκη εισερχόμαστε και εμείς στον μαγικό κόσμο του Μουρακάμι όπου όλα είναι ρεαλιστικά και όλα είναι ταυτόχρονα ονειρικά, όπου τα πάντα είναι πιθανά να συμβούν σε οποιονδήποτε, όσο συνηθισμένος κι αν (φαίνεται ότι) είναι.

«Μy mind was in turmoil. It was too weird-how could our city library have such an enormous labyrinth in its basement? I mean, public libraries like this one were always short of money, so building even the tiniest of labyrinths had to be beyond their means. I considered asking the old man about this, but I feared that he'd shout at me again. Finally, the maze came to an end at a large steel door. Hanging on the door was a sign that read “Reading Room”. The whole area was as quiet as a graveyard in the dead of night.»
Η υπάλληλος της βιβλιοθήκης στέλνει το παιδί στην αίθουσα 107, μία αίθουσα που για κάποιο λόγο του προκαλεί φόβο. Εκεί συναντάει έναν υπάλληλο που τον οδηγεί -μέσα από έναν λαβύρινθο στο βάθος του κτηρίου- σε ένα κελί. Ο νεαρός μαθητής θα πρέπει, όπως τον ενημερώνει ο υπάλληλος, να αποστηθίσει τους τόμους για τη συλλογή φόρων στην Οθωμανική αυτοκρατορία, προκειμένου να είναι το μυαλό του έτοιμο, για να … φαγωθεί, αφού ένα μυαλό γεμάτο γνώσεις είναι πιο νόστιμο!

«I sat down on the bed and buried my head in my hands. Why did something like this have to happen to me? All I did was go to the library to borrow some books. “Don't take it so hard”, the sheep man consoled me. “I'll bring you some food. A nice hot meal will cheer you up.” “Mr. Sheep Man”, I asked, “why would that old man want to eat my brains?” “Because brains packed with knowledge are yummy, that's why. They' re nice and creamy. And sort of grainy at the same time”.»
Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του στο κελί θα γνωριστεί με έναν μικρό ανθρωπάκο που φοράει μια προβιά και με ένα κορίτσι που μιλάει στα χέρια της! Ο πρωταγωνιστής παρόλο που αγχώνεται ότι η μητέρα του θα ανησυχεί, αφού τον περιμένει, για να φάνε μαζί, δέχεται παθητικά τη μοίρα του και αρχίζει να διαβάζει τα βιβλία, ενώ με έναν μαγικό τρόπο, ό,τι διαβάζει αποτυπώνεται στο μυαλό του.

«I decided the best thing I could do was sit at the desk and read. If I was going to find a way to escape, first I'd have to put my enemy off his guard. That meant pretending to follow his orders. I figured that wouldn't be so hard. After all, I was the type of boy who naturally followed orders. I picked up The Diary of an Ottoman Tax Collector and began to read. The book was written in classical Turkish; yet, strangely, I found it easy to understand. Not only that, but each page stuck in my memory, word for word. For some reason or other, my brain was sopping up everything that I read. As I flipped the pages, I became the Turkish tax collector Ibn Armut Hasir, who walked the streets of Istanbul with a scimitar at his waist, collecting taxes.»
Η αίσθηση από την ανάγνωση αυτής της νουβέλας είναι αυτή ακριβώς η αίσθηση που σου αφήνει ένα όνειρο, όταν το ζεις και όχι όταν το ανακαλείς στη μνήμη σου. Είναι η αίσθηση της παθητικότητας, της αποδοχής της μοίρας σου, αφού δεν μπορείς να αντιδράσεις, να φωνάξεις, να τρέξεις και απλά δέχεσαι ό,τι σου συμβαίνει σαν θεατής της ίδιας σου της ζωής. H αίσθηση αυτή του ονείρου ενισχύεται από την πανέμορφη έκδοση με τις εικόνες που βλέπετε και που «δένουν» τόσο πολύ με την ιστορία, που ούτε στιγμή δεν «βγάζουν» τον αναγνώστη απ' αυτήν. Είναι μέρος της αφήγησης, βοηθώντας στη δημιουργία και στην αποτύπωση στο μυαλό του αναγνώστη των εικόνων, που ο συγγραφέας αφηγείται, όπως ακριβώς αποτυπώνονται τα όσα διαβάζει ο νεαρός πρωταγωνιστής στο δικό του μυαλό. Μία έκδοση-κόσμημα.

Έχοντας διαβάσει σχεδόν το σύνολο του -μεταφρασμένου στα ελληνικά και αγγλικά- έργου του Χαρούκι Μουρακάμι, καταλήγω πλέον στο συμπέρασμα ότι η μαγεία αυτού του συγγραφέα έγκειται στην ικανότητά του μέσα από καθόλου περίτεχνες λογοτεχνικά προτάσεις (απλούστατες θα έλεγε κανείς) να μας οδηγεί στο μεταίχμιο μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας. Σαν να μας λέει ότι αρκεί καμιά φορά μία μικρή, λοξή ματιά, για να μετασχηματιστούν τα πλέον απλά πράγματα σε οτιδήποτε ο καθένας μας θελήσει ή σαν να μας ψιθυρίζει στο αυτί ότι κανείς μας δεν είναι συνηθισμένος, αλλά όλοι είμαστε οι πρωταγωνιστές της δικής μας περίπλοκης και απλής ταυτόχρονα, ρεαλιστικής και ονειρικής μαζί ζωής.

O συγγραφέας

Θεωρείται ένας από τους καλύτερους σύγχρονους Ιάπωνες συγγραφείς. Γεννήθηκε στο Κιότο το 1949. Τα βιβλία του που κυκλοφορούν στη χώρα μας είναι: Ο Κάφκα στην ακτή, Ο άχρωμος Τσουκούρου Ταζάκι και τα χρόνια του προσκυνήματός του, 1Q84: Βιβλία 1, 2 και 3, Τις μικρές ώρες, Νορβηγικό δάσος (όλα απ' τον Ψυχογιό), Για τι πράγμα μιλάω όταν μιλάω για το τρέξιμο, Νότια των συνόρων, δυτικά του ήλιου, Μετά το σεισμό, Σπούτνικ αγαπημένη, Νορβηγικό δάσος, Το κουρδιστό πουλί (όλα απ' την Ωκεανίδα), Ο ελέφαντας εξαφανίζεται (Κοάν), Σκληρή χώρα των θαυμάτων και το τέλος του κόσμου (Εκδόσεις Καστανιώτη),Το κυνήγι του αγριοπρόβατου (Εκδόσεις Καστανιώτη). Έχει μεταφράσει στα ιαπωνικά έργα του Φ. Σκοτ Φιτζέραλντ, του Τρούμαν Καπότε, του Τζον Ίρβινγκ και του Ρέιμοντ Κάρβερ. Έχει τιμηθεί με τα βραβεία Franz Kafka και Jerusalem, καθώς και το σημαντικότερο λογοτεχνικό βραβείο της Ιαπωνίας, το Yomiury. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 40 γλώσσες.
http://www.harukimurakami.com/